Verem Eğitim ve Propaganda Haftası” 1947 yılında kutlanmaya başlamıştır. Her yıl Ocak ayının ilk Pazar gününden başlayan haftada kutlanan haftanın amacı verem ile ilgili toplumun bilgilendirilmesi ve bu hastalığa bütün kesimlerin dikkatinin çekilmesidir.
Verem hastalığı, kalıtsal değil bulaşıcı bir hastalıktır. Verem (Tüberküloz, TB) basili (mikrobu) hava yolu ile bulaşır. Basilin kaynağı, tedavi görmemiş veya düzenli tedavi görmeyen aktif akciğer ve larinks tüberkülozu olan hastalardır. Hasta insanlardan öksürme ve hapşırma ile ortama yayılan mikrobun solunum yolu ile alınması sonucu bulaşır. Tedavi edilmeyen her hasta yılda 10-15 kişiye hastalığı bulaştırır. Basilin bulaşmasında, karşılaşma süresi, ortamın genişliği ve havalanması önemlidir. En çok hastanın aile bireylerine ve yakın çalışma arkadaşlarına bulaşma olur. Tedavi ile basil sayısı çok kısa sürede azalır. Hastaların çoğunda ortalama 2-3 haftada bulaştırıcılık yok olur.
TB Hastalığının Belirtileri:
Genel yakınmalar:Halsizlik, iştahsızlık, kilo kaybı, çocuklarda kilo alamama, ateş, gece terlemesi vb. olabilir.
Solunum sistemi yakınmaları: Öksürük, balgam, öksürükle kan tükürme, göğüs-sırt-yan ağrısı, nefes darlığıdır. Larinks tüberkülozu ses kısıklığı yapabilir. Diğer organları tutan tüberküloz hastalığında ilgili organa ait bulgular olabilir (lenfadenopati, hematüri, eklemde şişlik vb.). İki- üç haftadan uzun süren ve non-spesifik antibiyotik tedavisi almış olmasına rağmen klinik yanıt alınamayan öksürükte tüberküloz hastalığından şüphelenmek gerekir.
TB halen dünya genelinde önemli bir sağlık problemidir. Dünya nüfusunun yaklaşık dörtte biri TB basili (Mycobacterium tuberculosis) ile enfektedir. Bu insanların %10’unda yaşamlarının bir döneminde tüberküloz hastalığının ortaya çıkacağı düşünülmektedir.
TB çoğunlukla ekonomik olarak üretken yaş grubundaki erişkinleri tutmaktadır.
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) “Küresel Tüberküloz 2018 Raporu”na göre dünya genelinde TB görülme sıklığı (insidans) ve hastalıktan ölümler düşmektedir. Dünya genelinde 2018 yılında 10 milyon yeni TB hastası ortaya çıkmıştır. Bunların yaklaşık 5,7 milyonu erkek, 3,2 milyonu kadın ve 1,1 milyonu çocuktur (15 yaş altı). Hastaların üçte ikisi 8 ülkededir (Hindistan, Çin, Endonezya, Filipinler, Pakistan, Nijerya, Bangladeş ve Güney Afrika).
TB, dünya genelinde en çok ölüme neden olan ilk 10 sebepten biri olup, bulaşıcı hastalıklar arasında en çok ölüme neden olan hastalıktır. Dünya genelinde 2018 yılında 1,5 milyon insan TB nedeniyle hayatını kaybetmiştir. TB hastalığı tedavi edilmezse ölüm oranı yüksektir. Yapılan çalışmalarda tedavi edilmeyen akciğer TB olgularının %70’inin 10 yıl içinde hayatını kaybettiği saptanmıştır.
Dünyada 2000-2018 yılları arasında TB tedavisi ile 58 milyon hayat kurtarılmıştır. Dünya Sağlık Örgütü tarafından tüm ülkeler için tahmini tüberküloz istatistikleri hesaplanmaktadır. Türkiye’nin 2018 yılı tahmini TB insidans hızı yüz binde 16, TB mortalite hızı yüz binde 0,51’dir.
Tüberküloz tedavi edilebilir bir hastalıktır. Tedavi süreci en az 6 ay süren bu hastalıkta düzenli ve eksiksiz ilaç kullanımı önemlidir. Tüberküloz hastaları ilaçlarını düzenli kullandıklarında %90’nın üzerinde iyileşebilmektedir.
Ülkemizde bütün sağlık kuruluşlarında TB hastalığının teşhis ve tedavisi ücretsiz olarak yapılmaktadır. TB ve dirençli TB hastalarının tedavisinde kullanılan ilaçlar, Bakanlığımızca temin edilerek ücretsiz olarak hastalara ulaştırılmaktadır. Ayrıca İl Sağlık Müdürlükleri tarafından cezaevi-huzurevi gibi toplu yaşam alanlarında mobil tarama ekiplerince TB taramaları yapılmaktadır.
Ülkemizde uygulanan başarılı kontrol çalışmaları ve tedavi programı ile yeni hasta sayısı her yıl yaklaşık %4-5 oranında azalmaktadır. 2018 yılında verem savaşı dispanserlerine kayıtlı toplam TB hasta sayısı 11.786’dır. Ülkemizde verem hastalarının tedavileri doğrudan gözetim altında uygulanmaktadır.
TB, birey ve toplumda sağlığın yanı sıra, ekonomik ve psiko-sosyal kayıplara da neden olmakta, tedavi uyumu ve uzun süreli tedavilerin sürdürebilmesi için sosyal ve ekonomik destekler verilmesi gerekmektedir. Bakanlığımız ile Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı arasında imzalanan bir protokol çerçevesinde TB hastalarımıza 2018 yılı Ocak ayından itibaren nakdi yardım verilmeye başlanmıştır.
Bireylerin ve dolayısıyla toplumun TB hastalığından korunmasında en önemli husus; hastalara erken tanı konması ve en kısa sürede tedaviye başlanmasıdır. Bu nedenle iki-üç haftadan uzun süren öksürük, balgam, öksürükle kan tükürme, nefes darlığı, halsizlik, iştahsızlık, kilo kaybı, ateş, gece terlemesi şikâyetleri olan vatandaşlarımızın verem açısından kontrollerinin yapılabilmesi için aile hekimine ya da en yakın sağlık kuruluşuna beklemeden müracaat etmesi gerekmektedir.
Kendinizi, sevdiklerinizi ve çevrenizdekileri korumak için;
- Yaşadığınız ortamları sık sık havalandırarak temiz hava akımı sağlayınız.
- Öksürürken, hapşırırken ağzınızı ve burnunuzu mendille kapatınız.
- Çocuklarınıza mutlaka BCG aşısı yaptırınız.
HEDEFİMİZ VEREMSİZ BİR TÜRKİYE