DÜNYA AŞI HAFTASI BİLGİ NOTU
Aşılar, insanları hastalıklardan ve hastalıkların neden olabileceği sakatlık ve ölümlerden korumak için uygulanan biyolojik ürünler olup aşılama çalışmaları, her yıl milyonlarca insanın hayatını kurtaran en başarılı, etkili ve düşük maliyetli sağlık müdahalelerinden biri kabul edilmektedir. 24-30 Nisan tarihleri arasında kutlanan Dünya Aşı Haftası ile aşılar sayesinde kurtarılan hayatlar vurgulanmakta ve rutin aşılama çalışmalarını güçlendirmeye yönelik çabalar desteklenmektedir. Bunun dışında daha geniş bir hastalık ve yaş yelpazesini kapsayacak şekilde yeni ve daha yeni aşıların geliştirilmesiyle önümüzdeki on yıllarda bağışıklamanın neler başarabileceğine de odaklanılmaktadır.
Ülkemizde aşı üretimi için ilk çalışmalar Osmanlı İmparatorluğu döneminde başlamıştır. İstanbul’a gönderilen bir İngiltere büyükelçisinin eşi olan Leydi Mary Montagu, 1717-1721 yılları arasında ülkesine yazdığı mektuplarda İstanbul’da çiçek hastalığına karşı aşı yapıldığını bildirmektedir. Bu mektup, aşı yapımına ilişkin ulaşılabilen en eski belgedir. Ayrıca Louis Pasteur, aşı üretim çalışmalarını sürdürebilmek için dönemin devlet başkanlarından maddi destek istemiş; II. Abdülhamid, Pasteur’ün çalışmalarını İstanbul’da sürdürmesi koşuluyla Osmanlı Devleti’nin yardım yapabileceğini bildirmiştir. Bu teklif Pasteur tarafından kabul görmeyince ikinci teklif oluşturularak; Mecidiye Nişanı, 10.000 altın ve asistan olarak yetiştirilmek üzere 3 kişilik bir ekip gönderilmiştir.
Dünya Sağlık Örgütü'nün 1974 yılında başlattığı bir girişim olan ve ülkemizde de 1981 yılından bu yana yürütülen Genişletilmiş Bağışıklama Programı (GBP) sayesinde coğrafi konumu veya sosyoekonomik durumu ne olursa olsun her çocuğun, hayat kurtaran aşılara eşit erişimini sağlamaya yönelik küresel bir çaba sürdürülmektedir. 1974'ten beri 154 milyon hayat kurtarılmış olup bu durum, yılda 3 milyondan fazla hayatın kurtarıldığı anlamına gelmektedir. Bu program kapsamında ülkemizde çocukluk döneminde halihazırda 13 hastalığa karşı (Difteri, Boğmaca, Tetanoz, Kızamık, Kızamıkçık, Kabakulak, Tüberküloz, Çocuk Felci, Hepatit-B, Hepatit A Suçiçeği, Haemophilus İnfluenzae Tip B ve Pnömokoka Bağlı Hastalıklar) aşı uygulanmaktadır. Bağışıklama Danışma Kurulu’nun önerisiyle Nisan 2025 itibariyle 5 bileşenli karma aşı yerine 6 bileşenli karma aşı (difteri, boğmaca, tetanos, çocuk felci, H. influenza tip b, hepatit B) uygulamasına geçilmiştir. Ayrıca hayatın ilk aylarında bebeklerimizi boğmacaya karşı korumak amacıyla da annelerin gebelik döneminde boğmaca bileşeni içeren aşı (Tdab – Tetanos, difteri, asellüler boğmaca) ile aşılanmasına başlanmıştır.
İlimizde 10 Nisan 2025 tarihinde Sağlık Müdürlüğümüz ve Celal Bayar Üniversitesi Tıp Fakültesi ortaklığında Aşı Karşıtlığı ve Kararsızlığı Sempozyumu düzenlenerek dünyada, ülkemizde ve bölgemizde aşı karşıtlığı ve kararsızlığının sıklığı ile nedenleri tartışılmış; aşı kararsızlığı olgularına tıbbi, hukuki, psikososyal yaklaşımlar ve aşı kararsızlığının önlenmesine yönelik çözüm önerileri değerlendirilmiştir.
Aşılama her çocuk için yaşamsaldır. Her çocuğun sağlıklı yaşama hakkı vardır. Çocuklarını aşılatmak ebeveynlerin en önemli sorumluluklarından biridir.
“Herkes İçin Aşılama İnsanlık İçin Mümkün”
“Aşı Sadece Sizi Değil Toplumu da Korur”
“Herkes İçin Uzun Bir Yaşam”
“Aşı Her Çocuğun Hakkıdır”
“Sağlık, Aşıyla Koruma Altında”
“Her Şeyin Başı Sağlık, Sağlığın Başı Aşı”
“Aşılanın, Önleyin, Korunun”
“Aşılı Çocuk, Sağlıklı Çocuk”
“Her Yaşın Bir Aşısı Var”
“Aşı Bireysel Hak ve Ortak Sorumluluktur”
“Kendini ve Etrafındakileri Korumak İçin Aşılan”
“Aşı Hayatı Korur”
“Yeni Aşılar Yeni Umutlar”
“Aşı Ol, Sağlıklı Kal”